BCG aşısı, bebeklik döneminde uygulanan ve verem hastalığına karşı koruma sağlayan en önemli aşı türlerinden biridir. Türkiye’de doğumdan sonra ilk aylarda uygulanan bu aşı, özellikle akciğer tüberkülozu ve tüberküloz menenjit gibi ciddi komplikasyonlara karşı bağışıklık kazandırır. Bu yazıda “BCG aşısı ne zaman yapılır?” sorusuna detaylı bir şekilde cevap verirken, aynı zamanda uygulama zamanı, kimlere yapıldığı ve neden geciktirilmemesi gerektiği gibi kritik başlıkları da ele alıyoruz.
BCG Aşısı Ne Zaman Yapılır?
BCG aşısı genellikle bebek 2. ayını doldurduktan sonra uygulanır ve bağışıklık sisteminin tüberküloz bakterisine karşı etkili bir yanıt vermesini hedefler. Sağlık Bakanlığı’nın rutin aşı takvimine göre bu aşı 2. ay aşıları içinde yer alır ve bebeğin doğumdan sonraki ilk 60 gün içinde yapılması önerilir. Aşı, cilt altına özel bir teknikle uygulanır ve genellikle sol koldan verilir.
BCG Aşısı Neden 2. Ayda Yapılır?
İlk iki ayda annenin bağışıklığından faydalanan bebeklerin, bu süre sonunda kendi bağışıklık sistemleri gelişmeye başlar ve bu nedenle aşıya yanıt verebilme kapasiteleri artar.
Bebeğin Bağışıklık Durumu
İki aylık bebeklerin bağışıklık sistemi aşıya yanıt verecek düzeyde geliştiği için bu dönem en etkili uygulama zamanı olarak kabul edilir.
Doğumdan Hemen Sonra Neden Uygulanmaz?
Yeni doğanların bağışıklık sistemi henüz gelişmediği için doğumdan hemen sonra yapılan BCG aşısı yeterli bağışıklık oluşturmaz ve bu nedenle 2. ay beklenir.
BCG Aşısı Kaç Doz Yapılır?
BCG aşısı genellikle tek doz olarak uygulanır ve bu tek doz, ömür boyu koruma sağlayacak kadar güçlü bağışıklık oluşturur.
Tek Doz Yeterli Olur mu?
Evet, doğru zamanda ve uygun şekilde yapıldığında tek doz BCG aşısı genellikle kalıcı bağışıklık sağlar.
İkinci Doza Neden Gerek Duyulmaz?
Bağışıklık sisteminin tepkisiyle ciltte oluşan aşı izi, bağışıklığın geliştiğini gösterdiği için ikinci doza gerek kalmaz.
BCG Aşısı Kimlere Yapılmaz?
BCG aşısı bazı durumlarda uygulanmaz çünkü bu bireylerde bağışıklık sistemi farklı çalışır ve komplikasyon riski doğabilir.
Erken Doğan Bebeklerde Durum
Prematüre bebeklerde, kilo ve sağlık durumuna göre aşı uygulaması geciktirilebilir; doktor değerlendirmesiyle karar verilir.
Bağışıklık Sorunu Olanlar
Doğuştan bağışıklık eksikliği olan bebeklere BCG aşısı yapılmaz çünkü canlı aşı oldukları için risk oluşturur.
BCG Aşısı Sonrası Ne Olur?
Aşıdan sonra genellikle aşı yerinde hafif şişlik ve kızarıklık görülür, bu durum 2–4 hafta içinde kabuklanarak küçük bir yara izine dönüşür.
Aşı Yerinde İz Kalması Normal midir?
Evet, BCG aşısı sonrası iz kalması bağışıklık oluştuğunun işaretidir ve genellikle 5 mm civarında kalıcı bir iz bırakır.
Ateş Yapması Beklenir mi?
Ateş genellikle görülmez, ancak bağışıklık yanıtına bağlı olarak bazı bebeklerde hafif ısı artışı olabilir.
Geciken BCG Aşısı Ne Zaman Yapılır?
BCG aşısı 2. ayda yapılmadıysa, 6 yaşına kadar olan çocuklara PPD testi sonrası uygulanabilir; ancak bu gecikme verem riskini artırabilir.
PPD Testi Neden Yapılır?
PPD testi, çocuğun daha önce tüberküloz mikrobu ile karşılaşıp karşılaşmadığını anlamak için yapılır ve negatif çıkanlara aşı uygulanır.
Gecikmenin Riskleri
Aşı geciktikçe verem hastalığına karşı korunmasız kalınır, bu da hem birey hem toplum sağlığı için ciddi bir risktir.
Türkiye’de BCG Aşısı Uygulama Takvimi
Aşağıdaki tabloda Türkiye’de BCG aşısının uygulandığı yaş aralığı ve dikkat edilmesi gereken noktalar yer almaktadır:
| Yaş Aralığı | Uygulama Dönemi | Açıklama |
|---|---|---|
| 2. ay | 60. güne kadar | Rutin uygulama dönemi |
| 2–12 ay | Takvim dışı | Uygunluk durumuna göre doktor kararıyla |
| 1–6 yaş arası | PPD sonrası | Test sonucu negatifse uygulanabilir |
BCG aşısının ideal uygulanma zamanı, bebek 2 aylıkken sağlık ocağında yapılmasıdır. Geç kalındığında da PPD testiyle durum değerlendirilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “BCG aşısı ne zaman yapılır?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
BCG aşısı kaç aylıkken yapılır?
Genellikle 2. ayda uygulanır, bu dönemde bağışıklık sisteminin yeterli düzeye ulaşmış olması sayesinde en etkili sonuç alınır.
BCG aşısı kaç doz yapılır?
Tek doz olarak yapılır ve bu doz, bağışıklığın oluşması için genellikle yeterlidir; tekrar edilmesine gerek duyulmaz.
BCG aşısı iz bırakır mı?
Evet, aşı yapılan bölgede küçük bir iz kalması normaldir, bu iz bağışıklık geliştiğinin göstergesi olarak kabul edilir.
BCG aşısı kimlere yapılmaz?
Bağışıklık sistemi baskılanmış çocuklara, doğuştan bağışıklık yetersizliği olanlara ve bazı hastalıklara sahip bireylere yapılmaz.
Aşı günü kaçırılırsa ne yapılmalı?
Eğer 2. ayda yapılamadıysa, doktor kontrolünde PPD testi uygulanarak negatif çıkanlara aşı geç olarak yapılabilir.
BCG aşısı neden önemlidir?
Verem gibi ölümcül olabilen hastalıklara karşı uzun süreli bağışıklık sağlar ve özellikle çocukluk çağında hastalığın ağır formlarını önler.
Aşıdan sonra oluşan şişlik normal mi?
Evet, aşı yerinde 1–2 hafta içinde oluşan kızarıklık, şişlik ve sonrasında yara izi tamamen normal bir süreçtir.
