Çiçek aşısı ne zaman yapılır sorusu, hem tarihsel bir hastalığın korunma zamanlaması hem de olası biyolojik tehditlere karşı alınan önlemler açısından önemli bir konudur. Dünya Sağlık Örgütü’nün çiçek hastalığını 1980 yılında tamamen yok ettiğini ilan etmesiyle birlikte bu aşı, rutin takvimden çıkarılmıştır. Ancak günümüzde laboratuvar kaynaklı biyolojik tehditlere karşı bazı ülke ve meslek gruplarında çiçek aşısı yeniden gündeme gelmiştir. Özellikle biyolojik savaş riski bulunan askeri personel, laboratuvar çalışanları veya sağlık çalışanları gibi yüksek riskli gruplarda, çiçek aşısının zamanlaması hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle çiçek aşısı kimlere, ne zaman ve hangi şartlarda yapılır gibi sorulara net yanıtlar verilmesi gerekir.
Çiçek Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Çiçek aşısı, genel toplum için rutin bir aşı olmamakla birlikte, riskli meslek gruplarında ve biyolojik tehdit şüphesi olan durumlarda belirli aralıklarla uygulanmaktadır. Dünya genelinde yaygın aşılama 1980 sonrası sona erse de, bazı ülkeler belirli meslek gruplarına önleyici olarak bu aşıyı uygulamaktadır. Özellikle çiçek virüsüne maruz kalma riski taşıyan kişilerde aşı, riskin fark edilmesinden sonraki ilk üç gün içerisinde yapılmalıdır. Önceden yapılan aşı, hastalığın yayılmasını önlemede oldukça etkilidir.

Çiçek Aşısı Hangi Durumlarda Yapılır?
Günümüzde çiçek aşısı, olağan sağlık uygulamalarının dışında belirli senaryolarda gündeme gelir.
Biyolojik Saldırı Riski
Çiçek virüsünün biyoterör amaçlı kullanılması ihtimaline karşı, askerî personel ve ilk müdahale ekiplerine çiçek aşısı uygulanabilir.
Laboratuvar Güvenliği
Canlı çiçek virüsü ile çalışan araştırmacılar, laboratuvar personeli ve sağlık görevlileri, önleyici olarak çiçek aşısı yaptırmak zorundadır.
Aşı Tekrarı Gerekiyor mu?
Çiçek aşısı ömür boyu koruma sağlamaz, bu nedenle belirli aralıklarla tekrar dozları uygulanması gerekir.
Koruma Süresi Ne Kadardır?
İlk dozdan sonra bağışıklık genellikle 3 ila 5 yıl sürer, risk devam ediyorsa 10 yılda bir hatırlatma dozu önerilir.
Ne Zaman Hatırlatma Dozu Yapılır?
Biyolojik tehdit riski hâlâ mevcutsa veya kişi hâlen riskli bir görevdeyse, aşı en geç 10 yıl sonra yenilenmelidir.
Aşının Etkisi Ne Kadar Sürer?
Çiçek aşısı kısa sürede bağışıklık sağlar ve hızlı uygulama durumunda enfeksiyon riskini azaltır.
İlk Etki Süresi
Aşıdan sonra bağışıklık genellikle 3-5 gün içinde oluşur, bu nedenle maruziyet sonrası hızlı uygulama önemlidir.
Tam Koruma İçin Ne Gerekir?
Aşının etkinliğini artırmak için hatırlatma dozlarının aksatılmadan yapılması gerekir, aksi halde koruyuculuk azalır.
Çocuklara Çiçek Aşısı Yapılıyor mu?
Çiçek hastalığı eradike edildiği için çocuklara bu aşı yapılmamaktadır; ancak istisnai durumlar olabilir.
Aile Geçmişi Risk Taşıyor mu?
Hayır, çiçek hastalığı artık yaygın olmadığı için çocuklara rutin çiçek aşısı uygulanmamaktadır.
Aşı Takviminde Yer Alıyor mu?
Hayır, Türkiye’deki bebek ve çocuk aşı takviminde çiçek aşısı bulunmamaktadır çünkü risk seviyesi yok denecek kadar azdır.
Aşının Yan Etkileri Var mı?
Tüm aşılar gibi çiçek aşısının da yan etkileri olabilir ancak bunlar genellikle hafiftir.
En Yaygın Yan Etkiler
Aşı yerinde kızarıklık, şişlik, hafif ateş ve yorgunluk en sık karşılaşılan yan etkilerdir.
Ciddi Reaksiyonlar Görülür mü?
Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde ciddi yan etkiler görülebilir, bu nedenle aşı öncesi sağlık değerlendirmesi önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda çiçek aşısı ne zaman yapılır? ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Çiçek aşısı şu anda zorunlu mu?
Hayır, çiçek hastalığı eradike edildiği için genel toplumda zorunlu bir çiçek aşısı uygulaması bulunmamaktadır.
Aşı geçmişte yapıldıysa hâlâ koruma sağlar mı?
Kısmen evet, ancak koruma süresi sınırlıdır. 10 yıl sonra bağışıklık zayıflar, yeniden risk oluşursa tekrar doz gerekir.
Çocuklara çiçek aşısı yapılıyor mu?
Hayır, çocuklar için çiçek aşısı artık uygulanmamaktadır çünkü hastalık yok edilmiştir.
Aşı sadece biyolojik saldırı durumunda mı yapılır?
Evet, genellikle çiçek aşısı biyolojik tehdit ihtimali olan senaryolarda veya laboratuvar çalışanlarına uygulanır.
Aşı sonrası ciddi komplikasyon olur mu?
Nadirdir, ancak özellikle bağışıklığı baskılanmış bireylerde bazı ciddi yan etkiler görülebilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
Aşıdan sonra karantina gerekir mi?
Canlı virüs içerdiği için aşı sonrası bir süre başkalarıyla yakın temastan kaçınılması önerilir.
Türkiye’de çiçek aşısı yapılmakta mı?
Hayır, Türkiye’de genel toplum için çiçek aşısı uygulaması yapılmamaktadır ancak bazı özel durumlar istisna olabilir.