Menenjit, beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanmasıyla oluşan ciddi bir hastalıktır. Enfeksiyon, özellikle bebeklerde, çocuklarda ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde hayatı tehdit eden sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle menenjit aşısı, koruyucu sağlık hizmetlerinde kritik bir öneme sahiptir. Peki menenjit aşısı ne zaman yapılır, hangi yaşlarda önerilir ve kaç doz uygulanmalıdır? Bu yazıda, menenjit aşısının uygulanma zamanlaması, türleri, yan etkileri ve sık sorulan sorulara detaylı yanıtlar sunulmaktadır.
Menenjit Aşısı Hangi Yaşta Yapılır?
Menenjit aşısı, genellikle bebeklik döneminde başlamak üzere belirli yaş aralıklarında yapılmaktadır. Bebeklerde menenjit aşısı genellikle 2. ayda başlayıp 4. ve 6. aylarda devam ederken, bazı türleri için 12. ayda da rapel doz uygulanabilir. Ayrıca, ergenlik döneminde ve risk grubundaki yetişkinler için de yeniden aşı önerilebilir.
Hangi Aşı Türü Hangi Yaşta Uygulanır?
Farklı menenjit aşıları farklı yaş gruplarında kullanılır. Konjuge Menenjit aşıları genellikle bebeklikte, MenACWY aşısı ise ergenlikte yapılır.
Ergenlikte Aşı Tekrarı Gerekir mi?
Bazı menenjit aşıları ergenlikte ikinci doz gerektirir, özellikle MenACWY gibi geniş spektrumlu aşılarda bu doz bağışıklığın devamı için önemlidir.
Menenjit Aşısı Kaç Doz Yapılır?
Menenjit aşılarının dozu, kullanılan aşı türüne ve bireyin yaşına göre değişiklik gösterir. Bebeklikte uygulanan konjuge aşılar genellikle 3 doz + 1 rapel şeklinde verilirken, MenACWY gibi aşılar tek doz veya 2 doz şeklinde uygulanabilir. Risk grubundaki bireylerde doz aralıkları daha kısa tutulabilir.
Rapel Doz Neden Gereklidir?
Rapel doz, bağışıklık sisteminin uzun süreli koruma sağlaması için gereklidir ve genellikle ilk dozdan 6 ila 12 ay sonra uygulanır.
Kaç Yaşına Kadar Aşı Yapılabilir?
Menenjit aşıları genellikle 16–18 yaşa kadar önerilmekle birlikte, risk gruplarında daha ileri yaşlara kadar uygulanabilir.
Menenjit Aşısı Zorunlu mu?
Türkiye’de menenjit aşısı rutin aşı takviminde zorunlu değildir ancak sağlık otoriteleri tarafından şiddetle önerilmektedir. Özellikle kalabalık ortamlarda bulunanlar, seyahat edecek kişiler veya bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler için uygulanması hayati önem taşır.
Zorunlu Olmayan Aşılar Ne Kadar Koruyucudur?
Zorunlu olmamakla birlikte menenjit aşıları %85–95 oranında etkili olup, hastalığın ağır seyrini ve ölüm riskini büyük ölçüde azaltır.
Hac ve Umreye Giderken Aşı Gerekli mi?
Evet, Suudi Arabistan’a seyahat edecek kişilere MenACWY menenjit aşısı yaptırmak zorunludur ve seyahat öncesi sağlık raporuna işlenmelidir.
Menenjit Aşısının Yan Etkileri Var mı?
Menenjit aşısı genellikle güvenlidir ve ciddi yan etkilere nadiren rastlanır. En sık görülen yan etkiler arasında enjeksiyon yerinde kızarıklık, hafif ateş, huzursuzluk ve kas ağrıları bulunur. Çok nadiren alerjik reaksiyonlar görülebilir ancak bu durumlar sağlık personeli gözetiminde kolaylıkla kontrol altına alınabilir.
Alerji Riski Olanlar Aşı Yaptırabilir mi?
Alerjik bünyesi olan bireyler için doktor gözetiminde aşı yapılabilir, özellikle yumurta veya lateks alerjisi olanlarda dikkatli olunmalıdır.
Yan Etki Görülürse Ne Yapılmalı?
Hafif ateş ve huzursuzluk için parasetamol gibi basit önlemler yeterlidir, ciddi bir belirti görülürse sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Risk Grubundakiler İçin Aşılama Takvimi
Bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler, kronik hastalıkları olanlar, organ nakli olmuş kişiler ve üniversite yurtlarında kalan öğrenciler gibi risk grubundaki bireyler için menenjit aşısı daha erken yaşta ve tekrarlayan dozlarla yapılmalıdır. Ayrıca, laboratuvar çalışanları gibi mesleki risk taşıyan kişiler de özel takvimle aşılanmalıdır.
Hangi Kronik Hastalıklarda Aşı Önerilir?
Diyabet, HIV, böbrek yetmezliği ve dalak fonksiyon kaybı gibi hastalıklarda menenjit aşısı mutlaka önerilir.
Üniversite Öğrencileri Neden Risk Altında?
Toplu yaşam alanlarında bulaş riski arttığı için özellikle yurt ortamlarında kalan üniversite öğrencilerine menenjit aşısı önerilmektedir.
Aşı Ücretli mi Devlet Karşılıyor mu?
Menenjit aşıları Türkiye’de bazı devlet hastanelerinde risk gruplarına ücretsiz sağlanabilir ancak genellikle özel aşı kapsamında ücretli olarak yapılmaktadır. Özel sağlık kuruluşlarında ücretler aşı türüne göre değişkenlik gösterebilir.
Aşı Fiyatları Ne Kadar?
Aşı türüne göre fiyatlar değişmekle birlikte, 2025 yılı itibarıyla MenACWY aşısı 1200–1800 TL, MenB aşısı ise yaklaşık 1500–2000 TL arasındadır.
Ücretsiz Aşı Nerede Yapılır?
Halk sağlığı merkezleri ve bazı devlet hastanelerinde doktor kararıyla risk grubundaki bireylere ücretsiz uygulanabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda menenjit aşısı ne zaman yapılır ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Menenjit aşısı her yaşta yapılır mı?
Hayır, menenjit aşıları genellikle bebeklik ve ergenlik dönemlerinde yapılır, ileri yaşlar için yalnızca risk gruplarına önerilir.
Menenjit aşısı kaç doz yapılmalıdır?
Kullanılan aşıya göre değişir; genellikle bebeklikte 3 doz ve 1 rapel, ergenlikte ise 1 veya 2 doz şeklinde uygulanır.
Menenjit aşısı ateş yapar mı?
Evet, menenjit aşısı sonrası hafif ateş sık görülür ancak bu durum genellikle geçicidir ve tıbbi müdahale gerektirmez.
Menenjit aşısı zorunlu mu?
Türkiye’de zorunlu değildir ancak özellikle riskli gruplar ve yurtdışı seyahatleri için şiddetle önerilmektedir.
Menenjit aşısı ne kadar süre korur?
Yapılan aşıya göre değişmekle birlikte, çoğu menenjit aşısı 3 ila 5 yıl koruma sağlar ve bazıları için rapel doz gerekebilir.
Menenjit aşısı sonrası banyo yapılır mı?
Aşıdan sonra aynı gün banyo yapılmasında bir sakınca yoktur ancak enjeksiyon bölgesine fazla baskı uygulamaktan kaçınılmalıdır.
Menenjit aşısı hangi hastalıklara karşı korur?
Menenjit aşısı, Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae Tip B ve Streptococcus pneumoniae gibi bakterilere karşı koruma sağlar.
